Noktalama İşaretleri (Kaynak: TDK)

• Okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak için kullanılır.
• Duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek kullanılır.
• Cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek için kullanılır.
• Sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek kullanılır.

• Nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, soru, ünlem, tırnak, ayraç ve kesme işaretleri ait oldukları kelimelere bitişik yazılır
• Kesme işareti dışında, diğer noktalama işaretlerinden sonra bir harf boşluğu kadar ara verilir.

Nokta ( . )

1. Cümlenin sonuna konur: Vatanımı çok seviyorum.

2. Bazı kısaltmaların sonuna konur: Dr. (doktor), Prof. (profesör), Alm. (Almanca),  İng. (İngilizce),  Alb. (albay),   Cad. (cadde),  Sok. (sokak),  s. (sayfa), sf. (sıfat), vb. 

3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Murat, XX. yüzyıl, 2. Cadde

4. Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler, XV, XVI ve XVII. yüzyıllar

5. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur:

• I.              
• 1.                           
• A.           
• a.                                  

6. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: 29.5.1453, 29.X.1923 

UYARI: Ay adları yazıyla yazılırsa, ay adların­dan önce ve sonra nokta kullanılmaz: 29 Mayıs 1453

7. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: Sabah 09.15’te uyandım.  

8. Kitap, dergi vb.nin künyelerinin sonuna konur: 4. Sınıf Sosyal Bilgiler, MEB Yayınları, Ankara, 2021.

9. Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 3.000, 418.097, 82.604.397 

10. Genel ağ adreslerinde kullanılır: www.meb.gov.tr

11. Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır: 3.4=12, 20.6=120  

Soru İşareti ( ? )

1. Soru bildiren veya soru eki içeren cümlelerin sonuna konur: Ece buraya nasıl gelmiş? Annemi gördün mü?     

2. Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur:

Bankadaki memur sordu:

      — Adınız?

3. Kesin olmayan, bilinmeyen veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır: 

• Mehmet Efendi (1240 ?-1320), (Doğum yeri: ?)  
• 1496 (?) yılında doğan Şair…
• Sivas’tan Ankara’ya arabayla üç saatte (?) varmış.

UYARI: mı / mi ekini alan yan cümle temel cümlenin zarf tümleci olduğunda cümlenin sonuna soru işareti konmaz: 

• Sabah oldu mu erkenden uyanır.
• Teyzem konuşmaya başladı mı hiç susmaz.

UYARI: Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur:

• Ne zaman gelmiş, nasıl gelmiş, kaçta gelmiş?
• Ödev mi yapacağız, Televizyon mu seyredeceğiz, oyun mu oynayacağız?

Virgül ( , )

1. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur:

• Pandemi sürecinde düğünlerden, nişanlardan, toplantılardan uzak durdum.
• Dökülen yapraklar, soğuyan hava, kurumuş bahçeler bize sonbaharı hatırlatır.
• Bu listede Fatih’i, Zeynep’i, Özge’yi ve Elif’i göremiyorum.

2. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur:

• Eve geldim, üzerimi değiştim, çayımı koydum, kitabımı elime aldım.

3. Uzun cümlelerde özneyi belirtmek için konur:

• Murat Bey, güzelce giyinip, eline hediyesini de alarak, erkenden yola düşüp, buluşma yerine gelmişti.

4. Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur:

• Şimdi, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım. (Atatürk)

5. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına ko­nur:

• Toplumu aydınlatacak en önemli üç şey: Eğitim, eğitim, eğitim.

6. Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerinden sonra konur:

• Birazdan ödevlerimi yapacağım , dedi.

7. Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinin bitimine konur:

•        – Sabah okula gidecek misin, diye sordu.

8. Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konur:

• Telefonu eline aldı. Fatma Hanım’a,
• – Bugün mutlaka sizi bekliyorum, dedi.  

9. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bil­diren hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur:

• Peki, çalışırız.
• Olur, ben de yardım ederim.
• Hayhay, çok mutlu oluruz.
• Haydi, geç kalıyoruz.
• Evet, ziyaret edeceğim. 
• Hayır, bugün çok işim var.

10. Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime grup­larıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır:

• Bu, şirin, küçük, bilindik bir Anadolu köyüdür.  

11. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur:

• Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele, müsademe demektir. (Atatürk)
• Sayın Başkan,
• Sevgili Kardeşim,
• Değerli Arkadaşım,

12. Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır:

• 25,8 (yirmi beş tam, onda sekiz)

13. Metin içinde art arda gelen zarf-fiil eki almış kelimelerden sonra konur:

• Sabah bir karara varıp, arkadaşına dikkatlice bakarak konuştu. 

UYARI: Metin içinde zarf-fiil eki almış kelimelerden sonra virgül konmaz:

14. Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o zamirlerinden sonra konur:

• O, bir daha buralara gelmez.

15. Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra konur:

• Ömer SEYFETTİN, Kaşağı, Ata Kitabevi, İstanbul, 1935.

Yazarın soyadı önce yazılmışsa soyadından sonra da virgül konur:

• ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.

UYARI: Metin içinde ve, veya, yahut, ya … ya bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz:

UYARI: Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz:

UYARI: Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz:

UYARI: Metin içinde -ınca / -ince anlamıyla zarf-fiil görevinde kulla­nılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz:

UYARI: Şart ekinden sonra virgül konmaz: